تاثیر تبدیل کاربری اراضی مرتع و جنگل به زمین زراعی بر ساختمان، مواد آلی و دفع آب خاک

افزایش جمعیت و نیاز روز افزون به غذا در قرن اخیر، کشاورزان کشورهای مختلف را به سوی بهره گیری از مراتع و جنگل ها سوق داده است و این در حالی است که بسیاری از این زمین ها دارای پتانسیل تولید کمی می باشند. در چهار قرن گذشته حدود 30% از زمین های جنگلی و مراتع طبیعی، تبدیل به زمین کشاورزی و مراتعی برای چرا شده اند. که این موضوع سبب هدر رفت بیشتر کربن آلی و تولید co2 و انتشار آن به اتمسفر شده است. همچنین تغییر در استفاده از زمین سبب تخریب ساختمان خاک شده به دنبال آن بر روی حرکت آب و برخی از پارامترهای فیزیکی خاک تاثیر گذاشته است. تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییر در کاربری اراضی در مرتع و جنگل بر روی مواد آلی خاک و برخی از پارامترهای فیزیکی خاک می باشد. این مطالعه در دو عرصه مرتع و جنگل در دو منطقه فریدون شهر (مرتع) و لردگان (جنگل) صورت گرفت. در هر عرصه دو کاربری یکی قرق و دیگری دست خورده و در هر کابری سه سایت و از هر سایت چهار تکرار در سه عمق 1-0، 5-1 و 15-5 سانتیمتر انتخاب شد. همچنین مطالعات به صورت آزمایشگاهی و مزرعه ای انجام گرفت. آزمایش های بافت خاک، در صد کربن آلی خاک، هدایت الکتریکی و ph خاک بر روی نمونه های دست خورده و آزمایش های پایداری ساختمان خاک، هدایت هیدرولیکی اشباع و چگالی ظاهری بر روی نمونه های دست نخورده صورت گرفت. همچنین دفع آب خاک در صحرا و در آزمایشگاه اندازه گیری شد. از روش بعد فرکتال برای ارزیابی پایداری خاکدانه ها استفاده شد و با میانگین وزنی قطر خاکدانه ها مقایسه شد. نتایج نشان داد، که تغییر در کاربری اراضی اثر معنی داری بر روی خصوصیات اندازه گیری شده داشته است. که شدت این تغییرات در جنگل نسبت به مرتع بیشتر بود. همچنین دفع آب خاک فقط در خاک های دست نخورده جنگل مشاهده شد. و هرچه مقدار ماده آلی خاک بیشتر بود شدت دفع آب خاک افزایش یافت. بعد فرکتال در مرتع و جنگل در اثر تغییر در کاربری افزایش یافت. بیشترین مقدار بعد فرکتال در مرتع دست نخورده مشهده شد. با مقایسه cv ها بین فرکتال و میانگین وزنی قطر خاکدانه ها مشخص شد که روش بعد فرکتال برای تعیین پایداری پایداری خاکدانه ها از دقت بالاتری نسبت به روش میانگین وزنی قطر خاکدانه ها برخورداتر بود. از آنجایی که همبستگی بالایی بین بعد فرکتال و پارامترهای اندازه گیری وجود داشت می توان نتیجه گرفت که بعد فرکتال شاخص مناسبی برای ارزیابی تخریب خاک در اثر تغییر در کاربری اراضی می باشد.